Ngoài những hình thức lễ thông thường như ở các di tích tôn giáo khác
như đặt lễ, thắp hương, khấn vái, xin âm dương, hóa vàng lễ ở các di
tích thờ Mẫu nói chung và Phủ Dầy nói riêng có thêm hình thức đặc biệt là hầu đồng (hầu bóng).
Hầu
bóng gắn với hát văn và múa thiêng là hình thức lễ phổ biến nhất ở Phủ
Dầy. Hát văn cùng với múa thiêng - những điệu múa mang đậm chất dân gian
(múa sinh hoạt, múa chèo đò, múa hẻo...) đã tạo nên sức hấp dẫn đặc
biệt cho nghi lễ hầu bóng. Người ta quan niệm rằng một số người “có căn"
có khả năng giao tiếp với thần linh, có thể được Thánh nhập và quan
thân xác họ. Để chuẩn bị cho một buổi hầu đồng, họ phải chuẩn bị khá kỹ
và khá tốn kém từ việc chọn ngày tốt chọn người hầu dâng và cung văn đến
việc mua sắm trang phục, mua đồ lễ... Tùy điều kiện kinh tế mà quần áo,
đồ lễ sang trọng hay bình dân, nhiều hay ít. Thông thường, quy trình
của một buổi hầu đồng diễn ra qua mấy bước: với sự giúp đỡ của hai
người hầu dâng, người hầu đồng trùm khăn phủ diện, lắc lư, khi Thánh
giáng thì giơ tay ra hiệu cho cung văn biết. Nếu Thánh đã nhập thì tung
khăn phủ diện.
Hầu
bóng diễn ra liên tục trong năm, nhưng có thể nói, hình thức lễ bái,
đội bát nhang, trình đồng, lên đồng diễn ra đặc biệt sôi nổi trong các
ngày hội. Lễ là nguyên nhân đầu tiên quyết định thành hình hội trong các
lễ hội, vì vậy nếu mất đi những sắc vẻ truyền thống và thiêng liêng của
lễ thì hội cũng khó có điều kiện tồn tại lâu đời.
Rước kiệu Mẫu
Liễu trong ngày tổ chức lễ hội Phủ Giầy là một nghi thức quan trọng. Lễ
rước được diễn ra khá náo nhiệt với sự tham gia của các nam nữ thanh
đồng, của nhân dân trong thôn, đặc biệt là có các xe tay chở sư chùa
Thiên Hương đi thỉnh kinh, đoàn xe tay chở các quan, các vị chức sắc
hàng huyện, tổng...
Đám rước diễn ra trong không khí hào hứng,
đầy nhiệt tình của dòng người náo nhiệt trải dài. Từ các cụ già 70 - 80
tuổi đến những cháu bé, từ những người giàu có đến các thành thị cho đến
lớp nghèo khó, mặt ai cũng ánh lên vẻ phấn chấn. Đoạn đường rước Mẫu
không ngắn những người ta không thấy mệt mỏi vì dường như Mẫu đã tiếp
thêm cho họ một nguồn sinh lực mà không dễ gì có được. Đám rước ước
chừng vài nghìn người từ nhiều miền quê khác nhau nhưng đều có một điểm
chung - con cháu của Mẫu.
Trong đám rước còn có sự xuất hiện của
các đội múa rồng, múa sư tử, múa tứ linh, múa võ rất đẹp mắt. Có 6 con
rồng với nhiều màu, đặc biệt có một con rồng mây mà theo lời một số
người dân địa phương, đó gọi là rồng Thanh Long (rồng xanh), luôn múa
đôi cùng rồng Hoàng Long (rồng vang). Hai con rồng này cặp đôi, hòa
quyện với nhau thì đất nước sẽ hưng thịnh. Đặc biệt, trong đám rước từ
Phủ Thiên Hương còn có 3 con rồng được kết bằng hàng nghìn quả bóng bay
với ba màu đỏ, xanh, vàng tượng trưng cho Tam tòa Thánh Mẫu trông rất
sinh động.
Trò
kéo chữ đây cũng là một nét đặc sắc của Phủ Giầy. Hội kéo chữ thường
được tiến hành vào ba ngày 7, 8, 9 tháng 3 hàng năm. Trước khi tổ chức
kéo chữ, lý kỳ lý dịch phải lên lễ Mẫu để xin kẻo chư. Cũng có năm người
lên Phủ Thông - nơi thờ Mẫu Liễu Hạnh và bà Ngọc Đài để xin chữ xếp,
xin được chữ gì thì dán lên bảng gỗ rồi đem treo trước phượng du. Mỗi
làng cử từ 20 - 30 thanh niên được gọi là phu cờ, họ thường quấn khăn
đỏ, mặc áo vàng, bụng thắt khăn đỏ, quần trắng, chân quấn xà cạp đỏ. Mỗi
phu cờ cầm một gậy xếp chữ dài khoảng 4 thước dán giấy xanh, đỏ, trắng,
vàng buộc nhiều tua rua, đầu gậy có ngù bằng lòng gà.
Tổng cờ sẽ
là người điều khiển các phu cờ. Dưới sự điều khiển của tổng cờ, phu cờ
chạy thành hàng một, vòng theo đường quanh hồ trước cửa Phủ rồi trở về
sân và đứng vào vị trí đã định hình, hình thành dần cả nét chữ cho đến
khi xếp xong. Nhìn từ xa trên đỉnh núi hay ngồi ở phương du cũng đều
thấy nét chữ vàng nổi bật trên nền của những màu sắc sặc sỡ trông rất
đẹp mắt. Chữ xếp thường là 4 chữ: "Mẫu nghi thiên hạ”, “Quang phục thánh
thiện" hoặc "Hòa cốc phong đăng", "Thiên hạ thái bình". Người dân Phủ
Giầy cho rằng tuỳ theo chữ kéo đầu năm mà năm đó Mẫu sẽ "gia ân" hay
“gia uy" cho con nhang đệ tử.
Có thể nói, hội Phủ Giầy
là một hình thức sinh hoạt văn hóa - tâm linh đáp ứng nhu cầu tinh thần
- tình cảm của đông đảo nhân dân. Bằng hoạt động lễ hội, con người vừa
có thể bày tỏ những tâm tư, khát vọng của mình vừa có dịp bộc lộ các khả
năng sáng tạo của chính mình. Sống trong khung cảnh lễ hội, con người
có được những giây phút “thăng hoa" để tạm quên đi những nỗi cực nhọc
vất vả hàng ngày. Chính lễ hội đã tiếp thêm nguồn sức mạnh thiêng liêng
để con người tiếp tục sống và lao động.
Nguồn: http://manghoidap.vn/Hoi-Phu-Day-Nam-Dinh-13011.html
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét