Lễ cấp sắc của người Dao đỏ ở Bắc Hà, thường được tổ chức vào tháng 11, 12 âm lịch hoặc tháng 1 năm sau.
Người
Dao đỏ ở Bắc Hà sinh sống tập trung chủ yếu ở các xã Nậm Khánh, Nậm
Đét, Bản Liền, Cốc Lầu với nhiều phong tục truyền thống tốt đẹp, song có
lẽ Lễ cấp sắc vẫn là một trong những nghi lễ chính có giá trị nhân văn
và mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống riêng.
Theo truyền thống, người đàn ông dân tộc Dao
phải được giáo dục, rèn luyện về nhiều mặt để làm trụ cột của gia đình,
dòng họ và cộng đồng. Phẩm chất của họ được kiểm nghiệm thông qua lễ
cấp sắc.
Đàn ông người Dao sau thụ lễ cấp sắc mới được coi là
người trưởng thành. Người đã qua lễ cấp sắc thì dù là trẻ con vẫn được
coi là người lớn, được ngồi với già làng, được tham gia cúng bái hoặc
giúp việc cho những thầy cúng trong các cuộc cúng lễ của gia đình cũng
như cộng đồng.
Họ
quan niệm rằng, người đã trải qua lễ cấp sắc mới có tâm, có đức để phân
biệt phải trái, mới được công nhận là con cháu của Bàn Vương.
Lễ
cấp sắc thường được tổ chức vào tháng 11, 12 âm lịch hoặc tháng 1 năm
sau. Đó là khoảng thời gian nông nhàn. Ngày lễ cấp sắc được chọn kỹ,
chẳng hạn họ Triệu chọn các ngày Dần, Mão, còn họ Đặng chọn ngày Dần. Lễ
cấp sắc ở mỗi bậc cấp đều có những khác biệt nhất định trong trình tự
hành lễ. Tuy nhiên, có 2 phần lễ chính là lễ quá tăng (qua đèn) gồm các
phần: Trình diện, cấp đèn, hạ đèn, đặt pháp danh, qua cầu. Phần lễ tẩu
Slai (lễ thăng cấp) gồm: lễ lên đèn, ban mũ, lễ trình diện Ngọc Hoàng,
lễ tơ hồng, lễ thăm thiên đình.
Lễ cấp sắc của người Dao có giá
trị nhân văn, được thể hiện ở các điều giáo huấn ghi trong sắc cấp cho
người thụ lễ tuyệt đối kỵ làm việc ác, điều xấu.
Trong ngày lễ
cấp sắc, nhiều điệu múa cổ truyền dân gian được trình diễn với sự tham
gia của đông đảo người dân trong bản. Những điệu múa của người Dao thể
hiện sự tự do hòa nhịp với các nhạc cụ thanh la, não bạt, trống, chuông
lắc... Với nhiều chủ đề khác nhau về lịch sử, cuộc sống sinh hoạt hàng
ngày, được hình tượng hóa bằng các động tác nhảy múa kết hợp với ca hát
để Bàn Vương và tổ tiên dòng họ xem như diễn tả về việc làm nương, tra
hạt, làm nhà... Các điệu múa có thể kéo dài hàng giờ, được cả làng đến
xem đông vui như ngày hội.
Trong
lễ cấp sắc của người Dao đỏ tại xã Nậm Đét - một nghi lễ quan trọng là
thầy cấp sắc chuẩn bị đầy đủ như: ghế, quần áo, các thầy nhờ sư phụ, tổ
tiên, ủng hộ lễ cấp sắc thắp đèn cho trò, các thầy dùng sách cúng, trống
chiêng vừa cúng, vừa quay vòng quanh các trò từ 9 đến 11 vòng với mục
đích để ủng hộ cho các trò, để đèn cấp sắc lúc nào cũng sáng soi các
trò, cầu cho các trò luôn khỏe mạnh. Sau đó thì hạ chén khung đèn, các
thầy làm lễ truyền lại phép cho trò, các trò nhận được hưởng phép của
thầy và sau này người được cấp sắc đi giúp người khác duy trì phong tục,
tập quán bản sắc của dân tộc, truyền lại lý lễ phép cho đời sau.
Kết
thúc lễ cấp sắc, thầy sẽ làm lễ tạ ơn tổ tiên, sư phụ đã ủng hộ các
thầy làm lễ cấp sắc đạt kết quả tốt, đồng thời lấy bánh trong buổi lễ
cấp sắc cho mọi người cùng ăn, thưởng thức, chia vui với người được cấp
sắc. Từ đây, chàng trai thụ lễ cấp sắc đã được coi như một người đàn ông
trưởng thành hoàn toàn về thể chất cũng như tâm linh.
Cấp sắc là
một trong những nghi lễ quan trọng của đồng bào dân tộc Dao, góp phần
xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm bản sắc dân tộc trên vùng cao Bắc
Hà./.
Nguồn: http://manghoidap.vn/Le-cap-sac-cua-nguoi-Dao-do-Lao-Cai-12945.html
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét