Đã thành thông lệ, cứ độ cuối tháng 9 đầu tháng 10 dương lịch hàng
năm, khi những cánh đồng tràn ngập một màu vàng óng của lúa chín. Khắp
các bản làng của người Tày, Bắc Hà lại rộn rã tiếng giã gạo làm cốm, làm
khẩu rang chuẩn bị cho lễ "ăn cơm mới" - một nghi lễ nông nghiệp truyền thống, một nét văn hóa độc đáo của người Tày Bắc Hà.
Ngay sau khi thu hoạch vụ lúa mùa khi ngô, lúa đã chất đầy bồ thì đó cũng là thời điểm để bà con người dân tộc Tày
(Bắc Hà) bước vào mùa Tết "cơm mới" với ý nghĩa tổng kết một năm sản
xuất, dâng thành quả lao động cúng đất trời, cầu mưa thuận gió hòa, làm
ăn phát đạt, mùa màng tươi tốt, con cháu mạnh khỏe và bày tỏ sự tôn kính
lên ông bà tổ tiên đã khuất.
Cứ
theo phong tục truyền thống của người Tày, gia đình nào có "ma nhà", có
cối hương thờ cúng cha mẹ, ông bà thì hàng năm đều phải tổ chức lễ cúng
"cơm mới". Mặt khác, Tết "cơm mới" còn là một trong những nghi lễ quan
trọng nhất của mỗi gia đình người Tày, nên được bà con chuẩn bị rất chu
đáo, kỹ lưỡng. Ngay từ sáng sớm mỗi người trong gia đình dậy sớm để
chuẩn bị các đồ lễ cúng. Đồ lễ cúng trong mâm là những sản vật do người
dân tự chăn nuôi, trồng cấy, được như: gà, vịt, ngô, gạo... được làm
chín, bày trên cỗ lá. Ngoài ra, mâm cỗ cúng cần có đầy đủ khoai lang,
khoai sọ, mía và quả cọ. Đặc biệt, trong mâm lễ cúng không thể thiếu
được hai món ăn truyền thống của người Tày trong lễ "ăn cơm mới" là cốm
và khẩu rang. Cốm được làm từ thóc nếp non sau khi thu hoạch về có thể
luộc hoặc rang vừa chín tới, sau đó để nguội rồi đem giã, sàng sẩy để
loại bớt vỏ trấu rồi đem bỏ vào cối giã, tiếp sau đó đem đồ lên ăn có vị
dẻo và thơm.
Lễ cúng "cơm mới" của người dân tộc Tày Bắc Hà
thường được tổ chức vào cuối buổi chiều và vai trò của thầy mo là rất
quan trọng. Thầy mo phải là người chủ của gia đình, hoặc là những người
cao tuổi, có kinh nghiệm, được chủ nhà và bà con trong bản tín nhiệm.
Bài mo "cơm mới" có nội dung, tuần tự, ý nghĩa riêng. Các bài mo thường
kéo dài nhiều giờ trước sự chứng kiến của cả gia đình và hàng xóm láng
giềng. Thầy mo mặc quần áo truyền thống của người dân tộc Tày và sử dụng
một chiếc quạt khi mo. Mâm cỗ được dọn ra, gia chủ cùng họ hàng, làng
xóm nâng cao chén rượu tổng kết một năm thành công và rộn rã những lời
chúc tụng và cùng cầu chúc bước sang năm sản xuất mới gặp nhiều may mắn
mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu./.
Nguồn: http://manghoidap.vn/Le-an-com-moi-cua-nguoi-Tay-Bac-Ha-Lao-Cai-12942.html
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét