Vào khoảng tháng Chạp đến tháng 3 âm lịch, người Banar ở Tây Nguyên (Gia lai, Kon Tum) lại mở lễ hội đâm trâu, gọi là Koh Kpo hoặc Groong Kpo Tonơi, để vui đón năm mới, mừng sức khỏe mọi người và cầu chúc mùa màng tươi tốt.
Theo
tục lệ của dân Banar, Jrai, hàng năm dân làng tổ chức một lần hội đâm
trâu tại nhà rông, mọi phí tổn trong ngày hội do dân làng đóng góp lại.
Người chủ trì ngày hội là già làng, đứng gần cột buộc trâu.
Thanh
niên nam nữ đáng chiêng, cồng, múa đứng sau lưng già làng. Những thanh
niên có nhiệm vụ đánh trống, chiêng, cồng trong ngày hội, đầu chít khăn
đỏ, mặc áo (loại áo ngày lễ dành cho con trai), đóng khố. Nữ thanh niên
mặc áo phia, váy koteh (loại áo, mặc ngày hội của con gái). Các già làng
và trai tráng chọn bãi đất rộng, bằng phẳng, không xa buôn làng để mời
thần linh về chứng kiến. Gưng gồm cây nêu, cột buộc trâu và các cột để
trang trí. Cây nêu bằng tre vút thẳng dựng ở giữa. Một cột chính bằng
cây Pleng hay cây Xmuôn chôn vững để buộc trâu. Quanh cây nêu người ta
trồng từ 4 - 8 trụ gỗ tròn cao 2 - 3 mét, đường kính già nửa gang tay,
kẻ trang trí các khoang với gam màu mạnh như xanh, đỏ, đen, trăng. Các
trụ gỗ bố trí khoảng cách đều nhau theo hình hoa thị đối xứng, trên buộc
nối các đoạn dây rừng tạo thề liên hoàn, vững chắc. Trên ngọn nêu có
những thanh ngang tỏa ra 4 phía, mỗi đầu thanh có vòng tre như mặt trời.
Những đoãn dây tết, những tam giác đan bằng lạt tre, những chùm ống
chiên gió... lủng lẳng dưới các vòng mặt trời. Trên cao nữa, gần chỗ túi
thiêng tượng trưng cho trí tuệ và sức mạnh là hình ảnh cách điệu của
chim Kring (đại bàng) tượng trưng cho sứ giả của hạnh phúc.
Lễ
hội diễn ra trong 3 ngày đêm. Vị tộc trưởng, thầy cúng hoặc già làng
làm chủ lễ hiến tế. Hết ngày thứ nhất, sang ngày thứ hai, một dàn chiêng
8, 10, 12 chiêng đồng tấu lên giai điệu trầm hùng cùng với trống lớn
Bnưng. Những trai tráng trong làng cởi trần, đóng khố, tay cầm gậy múa
Kơ-tếch, giành riêng cho lễ hội đâm trâu. Những thanh niên khoẻ mạnh,
đầu chít khăn đỏ, tay cầm chiên gươm sáng loáng lao ra, vừa múa vũ khí,
vừa đi vòng tròn để lừa dịp đâm trâu.
Sau cuộc nhảy múa, họ bắt
đầu đâm trâu. Khi con trâu đã tắt thở, thầy cùng mang chiên nồi đồng nhỏ
đến hứng huyết trâu hòa với rượu, bộ phận đao kiếm tiếp tục xẻ thịt
trâu, làm thịt trâu xong, họ chia đều cho từng bếp trong buôn làng. Một
phần thịt trâu sẽ được dành lại để uống rượu chung tại nhà rông.Thịt
trâu được xẻ ra, chia đều cho các bếp trong buôn.Thịt trâu cùng Giàng
bày riêng thành 5 nhóm trên bàn thờ và được vẩu rượu tiết trâu. Buồng
gan trâu được chia nhỏ cho trai làng ăn để tăng thêm sức mạnh. Cuộc vui
mùa hát vẫn tiếp tục quanh đống lửa. Người già thì uống rượu, hát H'mon,
trai gái chưa vợ, chưa chồng tìm đến nhau, nhảy múa cho đến khi tàn
ngọn lửa, đến lúc mặt trời mọc...Những ngày ở lễ hội đâm trâu, cũng là
những ngày hội của nghệ thuật cồng chiêng, vì nhiều nhà đem bộ cồng
chiêng của mình tới tham dự. Lễ hội đâm trâu như bảo tàng sống động về
nét văn hóa dân gian của người Banar, làm phong phú thêm sắc thái văn
hóa của dân tộc Việt Nam.
Nguồn: http://manghoidap.vn/Le-hoi-dam-trau-cua-nguoi-Bana-Dak-Lak-12662.html
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét