Lễ hội đền Ba Xã được tổ chức vào ngày 12 tháng 6 Âm lịch, tại xã Minh Đức, huyện Ứng Hòa (Hà Nội).
Từ lâu lễ hội đã trở thành lệ của năm thôn: Thịnh Cầu, Thịnh Bằng,
Thịnh Thần, Thịnh Thượng, Thịnh Hạ và dân chúng thập phương kéo về dự
hội rất đông.
Theo như lời kể của các bậc cao niên: Xa xưa, vùng
này là rốn nước đồng chiêm, nghiệp canh nông cả năm chỉ ở một mùa mà vẫn
bấp bênh. Cư dân đói nghèo xơ xác trên đồng trắng, nước trong. Cho tới
khi có người họ Mạc, tên gọi là Trâu Trắng ra dạy dân khoanh vùng ngăn
nước và trồng các giống lúa thích ứng theo từng mùa vụ. Kết quả là dân
được ấm no, quần cư trở nên phồn thịnh và trù phú. Khi ông qua đời, nhớ
công ơn ấy, nhân dân trong vùng quyên tiền, góp sức lập đền thờ và tôn
ông làm đức thành hoàng và cũng từ đấy người dân địa phương có thói quen
kỵ huý tên gọi: Trâu.
Đền
thờ đức thánh Mạc Trâu đặt ở nơi trung tâm của năm thôn: Thịnh Cầu,
Thịnh Bằng, Thịnh Thần, Thịnh Thượng và Thịnh Hạ. Mặt đền nhìn về hướng
đông, trông ra mặt hồ sen rộng bát ngát. Hai bên tả hữu đền, bên là chi
lưu của dòng sông Nhuệ, bên là đường cái quan uốn khúc như con rồng, con
rắn lượn quanh. Đền có kết cấu mặt bằng theo kiểu "nội công ngoại
quốc". Từ đường lớn đi vào qua tam quan là con đường vỉa gạch nghiêng
đưa ta đến sân chầu. Hai bên đường, dưới bóng cây cổ thụ, có bày nhiều
trâu đá, ngựa đá, voi đá và chó đá trông vừa uy nghiêm vừa dân dã. Chính
điện khang trang chia làm ba lớp, nên thường được gọi nôm là tam cung.
Trên các vì kèo, chắn gió, đặc biệt là cửa võng được chạm trổ tinh vi
bằng nhiều họa tiết như: tứ linh, hoa lá, cá vượt Vũ Môn... Nội cung bày
bài vị đức thành hoàng và năm bát nhang thờ của năm làng cùng nhiều đồ
tế khí: tàn lọng, bát bửu, xà mâu và kiệu rước... Hai bên chính điện,
cùng trông ra sân chầu là hai dãy nhà năm gian, ứng với năm thôn dùng
làm nơi tiếp khách và nhận lễ trong mỗi kỳ lễ hội...
Đền Ba Xã
tứ mùa bát tiết hương bay. Song nhộn nhịp tưng bừng hơn cả là kỳ lễ hội
thường niên 12 tháng 6. Và như đã thành lệ, cứ năm năm một kỳ mở lễ hội
to. Để chuẩn bị cho mỗi kỳ lễ hội, người năm thôn ở Minh Đức nuôi năm
con nghé. Trước ngày lễ hội các con nghé được dắt đến thi. Con nào vào
giải thì được chọn để hôm sau mở hội giết thịt tế thần và chia đều để
năm thôn thụ lộc.
Ngày
khai hội 12 tháng 6, từ sáng sớm, làng thôn đã rộn rã, tưng bừng. Người
của năm thôn trống giong cờ mở, kiệu rước đưa thần thánh thờ trong bản
hạt thôn mình về đền dự hội. Sau khi cả năm thôn, anh trước em sau đã tề
tựu đông đủ, lễ rước nước bắt đầu. Vẫn theo thứ tự anh trước em sau,
năm đoàn rước ra sông Nhuệ làm lễ rước nước. Đi đầu mỗi đoàn rước là đội
cờ. Tiếp sau là đội nhạc, đội kiệu rước bát nhang hương án, và kiệu
rước chum nước. Chum nước được quây quanh bằng vải trắng, miệng phủ
vuông vải đỏ. Tới bờ sông năm thôn, mỗi thôn dùng năm chiếc chải ra giữa
lòng sông lấy nước về làm lễ mộc dục.
Sau lễ mộc dục là lễ tế
thần, lần lượt năm thôn làm lễ tế, tiếp sau là lễ tế của các dòng họ,
các gia đình và khách thập phương. Trong khi ở chính đền long trọng diễn
ra lễ tế, ở ngoài hồ ngoài bãi đền, diễn ra nhiều trò chơi sôi động như
múa rồng, múa lân, chọi gà, đấu vật. Sôi nổi và cuốn hút người xem hơn
cả là trò đập bị gạo và túm nước. Người ta treo nhiều bị gạo và túm nước
lên một giá treo. Ai đập vào bị gạo thì được thưởng. Ai đập vào túm
nước, túm nước vỡ ra bắn tung tóe vào người, khiến người xem xung quanh
cười rộ lên.
Lễ hội đền Ba Xã đã từ lâu trở thành lệ của năm
thôn: Thịnh Cầu, Thịnh Bằng, Thịnh Thần, Thịnh Thượng, Thịnh Hạ và dân
chúng thập phương kéo về dự hội rất đông. Để phục vụ cho việc ăn ở của
khách thập phương, nhiều người địa phương quần tụ gần đền dựng nhà, lập
quán thành một nơi buôn bán sầm uất thời xưa. Chính vì lẽ đó mà ở gần
đền Ba Xã ngày nay có một địa danh được gọi là: Phố Cống Thần.
Nguồn: http://manghoidap.vn/Le-hoi-den-Ba-Xa-Ha-Noi-12771.html
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét