Vùng Mường Lò
tỉnh Yên Bái là nơi tập trung đông đồng bào dân tộc Thái sinh sống và
có nhiều phong tục, lễ hội, các tục cúng giỗ đặc sắc. Bên cạnh những lễ
hội như: Rằm tháng Giêng, Tết Síp xí, Xên bản, Xên Mường..., lễ hội Hoa ban
là một hoạt động văn hóa khá tiêu biểu của vùng đất và cuộc sống tinh
thần của người Thái Mường Lò. Hội Hoa ban là ngày vui của họ hàng, của
bản, mường và là dịp cho trai, gái gặp gỡ, hò hẹn. Cứ đến ngày 5/2 âm
lịch hàng năm, lễ hội Hoa ban được tổ chức. Địa điểm tổ chức thường là ở
hang Thẳm Lé.
Lễ hội
Hoa ban hàm chứa ý nghĩa cầu phồn thực của cư dân nông nghiệp miền núi,
với tâm nguyện thỉnh bái "Then" - vị thần tối cao trong hàng ngũ thánh
thần theo quan niệm của người Thái; thỉnh bái "Nàng Ban" - một nữ nhân
vật huyền thoại biểu thị cho sự trinh trắng của thiếu nữ Thái và tình
yêu đôi lứa thủy chung; thỉnh bái ma trời, ma đường, ma núi, ma sông...
phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, vạn vật đơm hoa, kết
trái, cho lứa đôi hạnh phúc và cuộc sống của dân bản yên vui.
Truyền
thuyết của người Thái kể rằng: nàng Ban là một cô gái xinh đẹp nhưng bị
bệnh đậu mùa, nàng không lấy chồng mà lên hang Thẳm Lé (nay thuộc xã
Sơn Thịnh, huyện Văn Chấn) sinh sống. Cuối cùng, nàng kiệt sức ở đó. Nơi
nàng nằm xuống sau đó mọc lên một cây hoa mang búp trắng như búp tay
người con gái và chẳng bao lâu, loài hoa ấy mọc lan ra khắp vùng Tây
Bắc. Hằng năm mỗi độ xuân về, hoa nở trắng núi rừng và người ta đặt tên
loài hoa đó là hoa ban.
Lễ vật trong nghi lễ là thịt lợn. Người
Thái quan niệm lợn là con vật thông minh, có thể làm trung gian giao
tiếp với các thần linh để thỉnh cầu những ước nguyện của dân bản; đồ lễ
gồm có: đầu, đuôi, bốn chân, xương thịt, lục phủ, ngũ tạng, mỗi thứ một
gói và trong số lễ vật để dâng tế thì rượu là đồ lễ không thể thiếu
được.
Lễ hội gồm hai phần: phần lễ để cúng thần linh, phần hội để
tạo nên những tiếng cười sảng khoái nhằm giáo dục con người vươn tới cái
đẹp. Toàn bộ phần nghi lễ được thực hiện ở ngoài cửa hang, sau đó thầy
mo vái "Then" xin mở cửa hang thì phần hội lúc đó mới diễn ra cả bên
trong và bên ngoài hang.
Sau lễ cúng, bà con dân bản được vào hang
dự tiếp phần hội. Nội dung của phần hội chủ yếu là khắp giao duyên theo
điệu han nê. Sau đó là các trò chơi hái hoa, múa xòe và ném còn. Các
chàng trai giúp các cô gái hái những bông hoa trắng muốt đem về nhà. Hoa
ban còn là món ăn độc đáo trong văn hóa ẩm thực của dân tộc Thái. Món
hoa ban nấu với gạo nếp thành xôi cho hương vị đậm đà, ngào ngạt hương
thơm. Khi hoàng hôn buông cũng là lúc kết thúc các trò chơi trong lễ
hội. Các chàng trai, cô gái vừa đi vừa nói những lời chia tay nhau đầy
lưu luyến, hẹn đến mùa xuân mới, khi ban nở trắng đồi sẽ lại gặp nhau...
Nguồn: http://manghoidap.vn/Le-hoi-Hoa-Ban-Muong-Lo-Yen-Bai-12487.html
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét