Hội Phết Hiền Quan là lễ hội dân gian được tổ chức ngày 12 - 13 tháng Giêng tại xã Hiền Quan huyện Tam Nông (Phú Thọ),
Lễ hội được tổ chức để tưởng nhớ và tôn vinh công lao của nữ tướng
Thiều Hoa công chúa - Đức Thánh Mẫu Đại Vương, người giúp Hai Bà Trưng
đánh giặc cứu nước..
Tương truyền năm 16 tuổi Thiều Hoa đến tu tại chùa Phúc Thánh- Hiền Quan. Nghe tin Trưng Trắc dấy binh khởi nghĩa, Thiều hoa tập hợp được đội quân 500 người, hàng ngày luyện tập võ nghệ, chơi trò đánh phết, phóng lao, rồi về Hát Môn tụ nghĩa. đứng dưới cờ của Hai Bà Trưng, được Trưng Trắc phong làm “Đông cung tướng quân” lĩnh ấn tiên phong về Luy Lâu đánh Tô Định.
Bình xong giặc, vua Trưng phong thưởng các tướng, Thiều Hoa không nhận quân chức ở triều, xin được về bản xã. Trưng Vương ban cho xã Song Quan (Hiền Quan ngày nay) làm thực ấp. Một năm sau Thiều Hoa mất, nhân dân lập miếu thờ và Trưng Vương ban cho sắc phong là “Phụ quốc công chúa”. Ngày 12-13 tháng giêng, nhân dân trong vùng tổ chức Hội Phết để tưởng nhớ công đức của bà.
Lễ Hội phết Hiền Quan gồm bốn phần đó là: Rước kiệu, tế lễ, kéo quân, đánh Phết. Lễ rước kiệu được tiến hành từ chiều ngày 12 tháng giêng. Trên kiệu là các sắc phong, bài vị, quả Phết, quả Chúi được cất giữ trong cung cấm của Đình làng từ ngày mồng 10 tháng 10 âm lịch. Kiệu được khiêng từ Đình ra Đền do các binh sĩ mình mặc áo giáp hộ tống. Sau lễ rước kiệu là phần tế lễ. Tham gia tế lễ là ông Tiên Chỉ và các bậc trưởng lão trong làng. Người đọc văn tế là ông bàn thượng, nội dung các bản văn tế được viết trong các sắc phong. Lễ “Khẩn tấu” do ông Tiên Chỉ đọc mong cuộc sống an bình cho mọi người sau đó là lễ dâng xôi gà, bánh chưng, bánh dày lên các bậc Thánh hiền. Sau ba tuần rượu tế là đến lễ kéo quân. Trước lễ kéo quân, đoàn binh sĩ cùng chầu trước cửa Đền để nghe chỉ dụ sau đó chia hai ngả miệng hô vang cả một góc trời.
Lễ kéo quân được chia thành hai đoàn, mỗi đoàn có từ 100 đến 200 người tham gia. Đi đầu mỗi đoàn là ông trưởng lão râu tóc bạc phơ, mình quấn khố vàng, đầu chít khăn đỏ tay cầm cờ nheo miệng hô vang, biểu thị sự oai phong của đoàn quân, tiếp đó là đội trống cái, trống con gõ theo nhịp phách. Đoàn binh sĩ nam có, nữ có mình mặc áo giáp vàng, đầu đội nón lá, chân quấn xà cạp đeo dày mũi hài tay cầm long đao cờ xuý. Khi đoàn quân gặp nhau thì binh sĩ tha hồ tranh cướp cờ, long đao. Đoàn nào cướp được nhiều coi như đoàn đó thắng rồi lại về chầu trước sân đền để nhận chỉ. Cứ như vậy, lễ kéo quân được diễn đi diễn lại ba vòng rồi lại tề tựu giữa sân Đền cùng hò reo vui mừng chiến thắng. Lễ kéo quân kết thúc cũng là lúc bắt đầu lễ ném Phết.
Lễ ném Phết hay còn gọi là hò Phết diễn ra tại một địa điểm đã được quy định trước. Trong lúc hai đoàn làm lễ kéo quân thì tại đền thờ vẫn diễn ra các tuần cúng bái. Các lão bàn thượng khẩn dụ khi nào đủ ba tuần rượu thì cũng là lúc hai cánh quân kéo về tới sân Đền. Không gian lễ hội huyên náo và sôi động hẳn lên. Ông Tiên Chỉ “con cả vua” thay mặt muôn dân đọc bài hò Phết sau đó ra bãi ném cho muôn dân tranh cướp. Mỗi Hội Phết thường chỉ ném 3 quả Chúi, 6 quả Phết. Tục truyền, nếu chẳng may ai đó bị quả Phết, quả Chúi rơi vào đầu thì chỉ cần đưa vào cung cấm của Đền cầu cúng là tai qua nạn khỏi, còn ai đó may mắn cướp được quả Phết, quả Chúi thì năm đó họ và gia đình cùng thôn xóm gặp được sự may mắn. Chính bởi điều thần bí này mà mỗi khi ông Tiên Chỉ mang quả Phết, quả Chúi ra là có hàng trăm, hàng ngàn người xô vào tranh cướp, đến lúc quả phết được ai đó cướp được chạy ra khỏi bãi ném Phết mà không có ai đuổi theo thì Quả Phết tiếp theo lại được ném ra. Nói về quả Phết, quả Chúi: Quả Phết và quả Chúi thường được làm từ gốc tre già hoặc gỗ thành ngạnh khô. Quả Chúi nhỏ hơn, đường kính từ 4-5cm, quả Phết đường kính từ 6-7cm. Hàng năm để chuẩn bị cho Hội Phết, Ban bàn thượng phân công cho một xóm lo đủ 3 quả Chúi và 6 quả Phết. Quả Phết, quả Chúi được đẽo tròn, sơn son thiếp vàng chờ đến ngày mồng mười tháng mười âm lịch thắp hương tại bàn thờ tổ tiên sau đó đem ra Đình giao cho làng. Ban bàn thượng làm lễ cúng tế sau đó cất giữ tại Hậu cung Đình làng chờ đến ngày 11 tháng giêng rước ra Đền để cầu cúng rồi giao cho ông Tiên Chỉ ( là người được tôn là con trưởng bà Thiệu Hoa)
Ngoài phần cướp Phết, lễ hội con tổ chưc các cuộc thi dân gian như nấu cơm , làm bánh dầy, nhưng phần cướp phết là phần vui nhất và cũng quyết liệt nhất
Việc tổ chức lễ hội Phết Hiền Quan hàng năm để nhân dân ôn lại truyền thống đấu tranh giữ nước, dựng nước của dân tộc và thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.
Nguồn: http://manghoidap.vn/Hoi-Phet-Hien-Quan-Phu-Tho-12961.html
Tương truyền năm 16 tuổi Thiều Hoa đến tu tại chùa Phúc Thánh- Hiền Quan. Nghe tin Trưng Trắc dấy binh khởi nghĩa, Thiều hoa tập hợp được đội quân 500 người, hàng ngày luyện tập võ nghệ, chơi trò đánh phết, phóng lao, rồi về Hát Môn tụ nghĩa. đứng dưới cờ của Hai Bà Trưng, được Trưng Trắc phong làm “Đông cung tướng quân” lĩnh ấn tiên phong về Luy Lâu đánh Tô Định.
Bình xong giặc, vua Trưng phong thưởng các tướng, Thiều Hoa không nhận quân chức ở triều, xin được về bản xã. Trưng Vương ban cho xã Song Quan (Hiền Quan ngày nay) làm thực ấp. Một năm sau Thiều Hoa mất, nhân dân lập miếu thờ và Trưng Vương ban cho sắc phong là “Phụ quốc công chúa”. Ngày 12-13 tháng giêng, nhân dân trong vùng tổ chức Hội Phết để tưởng nhớ công đức của bà.
Lễ Hội phết Hiền Quan gồm bốn phần đó là: Rước kiệu, tế lễ, kéo quân, đánh Phết. Lễ rước kiệu được tiến hành từ chiều ngày 12 tháng giêng. Trên kiệu là các sắc phong, bài vị, quả Phết, quả Chúi được cất giữ trong cung cấm của Đình làng từ ngày mồng 10 tháng 10 âm lịch. Kiệu được khiêng từ Đình ra Đền do các binh sĩ mình mặc áo giáp hộ tống. Sau lễ rước kiệu là phần tế lễ. Tham gia tế lễ là ông Tiên Chỉ và các bậc trưởng lão trong làng. Người đọc văn tế là ông bàn thượng, nội dung các bản văn tế được viết trong các sắc phong. Lễ “Khẩn tấu” do ông Tiên Chỉ đọc mong cuộc sống an bình cho mọi người sau đó là lễ dâng xôi gà, bánh chưng, bánh dày lên các bậc Thánh hiền. Sau ba tuần rượu tế là đến lễ kéo quân. Trước lễ kéo quân, đoàn binh sĩ cùng chầu trước cửa Đền để nghe chỉ dụ sau đó chia hai ngả miệng hô vang cả một góc trời.
Lễ kéo quân được chia thành hai đoàn, mỗi đoàn có từ 100 đến 200 người tham gia. Đi đầu mỗi đoàn là ông trưởng lão râu tóc bạc phơ, mình quấn khố vàng, đầu chít khăn đỏ tay cầm cờ nheo miệng hô vang, biểu thị sự oai phong của đoàn quân, tiếp đó là đội trống cái, trống con gõ theo nhịp phách. Đoàn binh sĩ nam có, nữ có mình mặc áo giáp vàng, đầu đội nón lá, chân quấn xà cạp đeo dày mũi hài tay cầm long đao cờ xuý. Khi đoàn quân gặp nhau thì binh sĩ tha hồ tranh cướp cờ, long đao. Đoàn nào cướp được nhiều coi như đoàn đó thắng rồi lại về chầu trước sân đền để nhận chỉ. Cứ như vậy, lễ kéo quân được diễn đi diễn lại ba vòng rồi lại tề tựu giữa sân Đền cùng hò reo vui mừng chiến thắng. Lễ kéo quân kết thúc cũng là lúc bắt đầu lễ ném Phết.
Lễ ném Phết hay còn gọi là hò Phết diễn ra tại một địa điểm đã được quy định trước. Trong lúc hai đoàn làm lễ kéo quân thì tại đền thờ vẫn diễn ra các tuần cúng bái. Các lão bàn thượng khẩn dụ khi nào đủ ba tuần rượu thì cũng là lúc hai cánh quân kéo về tới sân Đền. Không gian lễ hội huyên náo và sôi động hẳn lên. Ông Tiên Chỉ “con cả vua” thay mặt muôn dân đọc bài hò Phết sau đó ra bãi ném cho muôn dân tranh cướp. Mỗi Hội Phết thường chỉ ném 3 quả Chúi, 6 quả Phết. Tục truyền, nếu chẳng may ai đó bị quả Phết, quả Chúi rơi vào đầu thì chỉ cần đưa vào cung cấm của Đền cầu cúng là tai qua nạn khỏi, còn ai đó may mắn cướp được quả Phết, quả Chúi thì năm đó họ và gia đình cùng thôn xóm gặp được sự may mắn. Chính bởi điều thần bí này mà mỗi khi ông Tiên Chỉ mang quả Phết, quả Chúi ra là có hàng trăm, hàng ngàn người xô vào tranh cướp, đến lúc quả phết được ai đó cướp được chạy ra khỏi bãi ném Phết mà không có ai đuổi theo thì Quả Phết tiếp theo lại được ném ra. Nói về quả Phết, quả Chúi: Quả Phết và quả Chúi thường được làm từ gốc tre già hoặc gỗ thành ngạnh khô. Quả Chúi nhỏ hơn, đường kính từ 4-5cm, quả Phết đường kính từ 6-7cm. Hàng năm để chuẩn bị cho Hội Phết, Ban bàn thượng phân công cho một xóm lo đủ 3 quả Chúi và 6 quả Phết. Quả Phết, quả Chúi được đẽo tròn, sơn son thiếp vàng chờ đến ngày mồng mười tháng mười âm lịch thắp hương tại bàn thờ tổ tiên sau đó đem ra Đình giao cho làng. Ban bàn thượng làm lễ cúng tế sau đó cất giữ tại Hậu cung Đình làng chờ đến ngày 11 tháng giêng rước ra Đền để cầu cúng rồi giao cho ông Tiên Chỉ ( là người được tôn là con trưởng bà Thiệu Hoa)
Ngoài phần cướp Phết, lễ hội con tổ chưc các cuộc thi dân gian như nấu cơm , làm bánh dầy, nhưng phần cướp phết là phần vui nhất và cũng quyết liệt nhất
Việc tổ chức lễ hội Phết Hiền Quan hàng năm để nhân dân ôn lại truyền thống đấu tranh giữ nước, dựng nước của dân tộc và thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.
Nguồn: http://manghoidap.vn/Hoi-Phet-Hien-Quan-Phu-Tho-12961.html
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét