Hàng năm vào mồng 2 Tết Nguyên đán, bà con dân tộc Cao Lan xã Thành Long (Hàm Yên) tổ chức Lễ hội Khai nhạc. Các tiết mục trong lễ hội thể hiện những nét văn hoá truyền thống độc đáo của đồng bào dân tộc Cao Lan.
Lễ hội Khai nhạc nằm trong nghi lễ trả nợ (đám tang, đám chay) của 4 dòng họ của dân tộc Cao Lan:
Hoàng, Lương, Lý, Hà. Từ sáng sớm các con cháu tổ chức lễ rước kiệu tổ
tiên, tổ tông, thần linh từ nhà ra đồng (ngoài đồng dựng sẵn cái rạp đã
lập đàn), sau đó thầy (thầy mo) đánh ba hồi trống bắt đầu lễ Khai nhạc.
Lễ Khai nhạc kết thúc thì nghi lễ trả nợ cũng hoàn thành. Thầy làm phép
khai binh khiển tướng, cấp lễ hội này cho tổ tiên, tổ tông, thần linh.
Coi như con cháu đã trả nợ xong công ơn của các bậc đã phù hộ cuộc sống
của họ được bình yên, hạnh phúc trong nhiều năm qua. Nghi lễ trả nợ
không phải lúc nào cũng có mà chỉ khi có nợ với tổ tiên, tổ tông, thần
linh. Tức là đời ông, bà, cha, mẹ trước kia nuôi con, cháu khó, trâu bò,
lợn gà khó, mùa màng thất thu... đã khấn các vị phù hộ. Sau khi được
phù hộ, việc trong nhà ngoài ngõ thuận buồm xuôi gió là đến lúc họ phải
làm lễ trả nợ. Đời bố không trả được thì đến đời con, đời cháu, tuyệt
đối không được để quá 3 đời. Các đồ cúng tế trong nghi lễ là trâu (họ
Hoàng), bò (họ Lương), lợn (họ Lý, Hà).
Lễ Khai nhạc gồm 10 điệu
múa: Tập thể, Khai đao mở đường, Mời thần an toạ, Bồ câu xoè cánh, Khỉ
giã gạo, Xúc tép, Dâng hương, Dâng trà, Dâng rượu, Khai đèn và 24 câu
xướng. Hát xướng là hình thức phụ họa (hát đệm) để chuyển bài, qua đó
tăng thêm tính hấp dẫn, nghiêm trang của lễ hội. 10 điệu múa trong lễ
Khai nhạc thể hiện sự biết ơn tổ tiên, tổ tông, thần linh đã mang lại
những điều may mắn cho con, cháu, người nhà khoẻ mạnh, trâu bò không bị
ốm, mùa màng tốt tươi. Hiện nay, các tiết mục múa trong phần lễ Khai
nhạc của nghi lễ trả nợ được các nghệ nhân dân tộc Cao Lan lưu giữ và
thể hiện dưới hình thức sân khấu hoá. Các tiết mục này đều dùng công cụ
chủ đạo là trống cái - thầy đánh trống, các đồng nhi (tồng nhi - diễn
viên múa) múa theo tiếng trống. Diễn viên múa không phân biệt lứa tuổi,
nam - nữ. Người đánh trống giữ vai trò chủ đạo, xuyên suốt trong bài
múa, điệu múa. Mỗi một hồi trống gắn với một động tác khác nhau. Sau mỗi
điệu múa người đánh trống sẽ hát xen vào 2 câu xướng - coi như là nhạc
dạo để các đồng nhi chuẩn bị cho điệu múa tiếp theo.
Hiện nay để
lưu giữ nghi lễ truyền thống này hàng năm vào mồng 2 Tết Nguyên đán bà
con dân tộc Cao Lan xã Thành Long lại mở hội Khai nhạc. Tại buổi lễ bà
con chuẩn bị một mâm cỗ đơn giản vái thần Hoàng Làng, sau đó tập trung
tại nhà già làng (thầy mo) mở hội. Lễ hội Khai nhạc thu hút đông đảo bà
con trong xã tham gia, không kể dân tộc, dòng họ. Họ đến lễ hội vừa để
vui xuân đón tết, vừa để học những điệu múa truyền thống của đồng bào
dân tộc Cao Lan.
Nguồn: http://manghoidap.vn/Le-hoi-Khai-nhac-cua-dan-toc-Cao-Lan-Tuyen-Quang-12573.html
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét