Cổ Trai
là một trong 6 thôn thuộc xã Đại Xuyên (Phú Xuyên, Hà Tây) gồm: Kiều
Đông, Kiều Đoài, Cổ Trai, Thường Xuyên, Thái Lai và Đa Chất.
Hệ
thống đình, chùa ở Đại Xuyên được xây dựng từ khá sớm, có quy mô bề thế
và đều có sự tu bổ, sửa chữa ở các triều đại phong kiến về sau. Tiêu
biểu hiện nay ở đình Cổ Trai, với những mảng chạm trên hệ thống bộ vì,
các đầu dư mang phong cách nghệ thuật tương ứng với dòng Lạc khoản ghi
trên câu đầu tại Đại bái đình: “Hoàng triều Cảnh Hưng tứ thập tứ niên tu
tạo” (1783). Đình Cổ Trai thờ Trung Thành Đại vương - một vị thiên thần
thời Hùng vương thứ XVIII. Nói đến vị thần, sách Đại Nam nhất thống chí
có ghi: “Đền thần Trung Thành ở xã Đa Chất, huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
Tương truyền thần Trung Thành tức là thủy thần ở ngã ba Bạch Hạc”.
Nhiều làng quanh khu vực cũng thừa nhận Thành hoàng ở đình Đa Chất là
chính, các làng khác chỉ thờ vọng.
Mỗi quê hương làng xóm đều có
những nét văn hóa riêng biệt, được lưu truyền từ đời này qua đời khác.
Đặc biệt nhân dân Đại Xuyên, tuy mỗi thôn có giọng nói khác nhau, nhưng
từ xưa đã hình thành nên bản sắc văn hóa truyền thống chung, mang đặc
trưng của cộng đồng cư dân nông nghiệp trồng lúa nước. Đó là tinh thần
đoàn kết, tương trợ nhau trong lao động. Điều đó được xuất phát từ yêu
cầu của công tác trị thủy (sông Lương và sông Nhuệ chảy qua), đòi hỏi
người dân phải phòng, chống lụt lội...
Hàng
năm, nhân dân Đại Xuyên đều tổ chức lễ hội truyền thống từ ngày 10-8
đến 15-8 (âm lịch). Nhân dân các thôn với trang phục lễ hội truyền thống
cùng đoàn rước đến đình Đa Chất rước Thành hoàng về đình làng mình.
Đối
với làng Cổ Trai, lễ hội truyền thống được tổ chức từ ngày mùng 8 đến
ngày 11-8 (âm lịch). Trước ngày Đại kỳ phước, trong làng nhà nhà, người
người cùng nhộn nhịp chuẩn bị cho lễ hội. Ngày mồng 7-8, cụ thủ từ và
các cụ trong làng gia đình song toàn, không vướng bụi ra đình làm lễ Mộc
dục và phong mã cho long ngai bài vị thờ thánh. Nước làm lễ Mộc dục
được lấy từ sông Lương trước đó.
Tiêu biểu và đông vui là ngày
hội rước nước do nhân dân địa phương tiến hành. Lực lượng tham gia lễ
rước được chia thành 2 đội. Các đội này mặc trang phục ngày hội. Đi đầu
đoàn rước là đội múa rồng, lộng lẫy uy nghi, uốn lượn theo nhịp trống,
phách dồn dập. Múa rồng là một nghệ thuật, đòi hỏi người múa sao cho
giống “rồng bay”, uốn lượn nhịp nhàng. Tiếp sau là đội bát âm, nhã nhạc
như: Sáo, nhị, đàn gảy, tù và... Cụ thủ từ tay cầm trống khẩu làm điều
lệnh đối với đội kiệu. Kiệu, chóe đựng nước do 4 thanh niên trai tráng
khỏe mạnh khiêng. Chiếc chóe sứ đặt trên bệ để trên kiệu và có lọng che.
Đoàn người trong trang phục ngày hội nối tiếp nhau rước kiệu tới bờ
sông Lương. Đến bờ sông thì đoàn rước dừng lại. Trên sông đã có hàng
chục chiếc thuyền kết đầy cờ hội chờ sẵn. Sau tràng pháo nổ, tiếng
trống, tiếng tù và, sáo, nhị, đàn gảy, nghi lễ lấy nước được tiến hành.
Người được chọn giao lấy nước là một cụ cao niên trong làng, khỏe mạnh,
có đức độ, mặc lễ phục dùng gáo dừa để lấy nước đổ vào chóe. Khi chóe đã
đầy nước, sau một hồi trống giục thì nước được đưa vào bờ. Đoàn rước
theo thứ tự như lúc đi trở về đình. Nước này được dùng để tế hàng tháng.
Lễ
rước nước trong lễ hội làng Cổ Trai đưa chúng ta trở về với không khí
của những hội làng thuở xưa. Nội dung lễ rước nước này mang đậm nét tín
ngưỡng cầu nước của cư dân nông nghiệp. Đây là một động thái thiêng
liêng đã trở thành một nghi lễ mở đầu cho nhiều hội làng ở vùng đồng
bằng Bắc bộ.
Lễ hội làng
Cổ Trai được diễn ra trong một không gian thiêng như đưa chúng ta trở
về với quá khứ, niềm cộng cảm của cộng đồng được tái hiện, đắm chìm
trong những ước vọng của người xưa cầu cho dân khang vật thịnh, mùa màng
bội thu. Lễ hội chính là lễ hội của cư dân nông nghiệp lúa nước ẩn tàng
trong các trò chơi diễn xướng dân gian. Lễ hội được tổ chức hàng năm là
dịp để người dân nơi đây tưởng nhớ Thành hoàng làng nhưng thực chất là
để tưởng nhớ tới tổ tiên, qua đó giáo dục tinh thần yêu quê hương, đất
nước cho toàn thể cộng đồng, ý thức bảo vệ các giá trị văn hóa truyền
thống của dân tộc.
Nguồn: http://manghoidap.vn/Le-hoi-lang-Co-Trai-Ha-Noi-12772.html
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét